Projekt badawczy „REWILD_DE – Ochrona różnorodności biologicznej i waloryzacja usług ekosystemowych poprzez rewilding – doświadczenia z Delty Odry”, finansowany przez Niemieckie Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych (BMBF), rozpoczął się w listopadzie 2021 roku. Naukowcy i praktycy będą w ramach projektu analizować potencjał rewildingu dla przywrócenia bioróżnorodności i wspierania zrównoważonego rozwoju gospodarczego w modelowym obszarze Delty Odry na Pomorzu Przednim (północno-wschodnie Niemcy). Ponadto zbadają, w jakim stopniu doświadczenia i wyniki uzyskane podczas realizacji projektu mogą być przeniesione poza jego obszar i służyć jako model dla innych regionów. Projekt jest koordynowany przez niemieckie Centrum Badań nad Środowiskiem im. Helmholtza (UFZ) przy współpracy z trzema partnerami projektu: Niemieckim Centrum Zintegrowanych Badań nad Różnorodnością Biologiczną (iDiv) przy Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle-Wittenberdze (MLU), Uniwersytetem Zrównoważonego Rozwoju w Eberswalde (HNEE) oraz organizacją pożytku publicznego Rewilding Oder Delta (ROD), praktykującą rewilding nad Zalewem Szczecińskim.
Czy „rewilding” może zapewnić synergię między ochroną różnorodności biologicznej a zrównoważonym rozwojem regionalnym?
Projekt badawczy REWILD_DE analizuje systematyczne wdrażanie działań rewildingu na przykładzie Delty Odry, jedynego obszaru rewildingowego w Niemczech, uwzględniając przy tym kwestie naukowe, społeczno-ekonomiczne oraz aspekty praktycznej realizacji. Jakie możliwości oferuje rewilding w różnych zastosowaniach – np. renaturyzacja rzek, naturalny wypas lub koegzystencja z dzikimi zwierzętami – dla ochrony i przywrócenia bioróżnorodności? Jakie usługi ekosystemów w zakresie regionalnych korzyści gospodarczych i innych korzyści społecznych są świadczone lub wspierane? W jaki sposób rewilding może wzmocnić regionalny potencjał gospodarczy? I wreszcie: Jaką rolę metoda ta może odegrać dla różnorodności biologicznej i ochrony przyrody w Niemczech? Celem projektu jest znalezienie odpowiedzi na te pytania i opracowanie praktycznych rozwiązań.
Szczegóły projektu
W ciągu trzech lat trwania projektu przeanalizowane zostaną możliwości zwiększenia różnorodności biologicznej i potencjału usług ekosystemowych poprzez rewilding, w tym pozyskanie interesariuszy w regionie. Ta instrumentalna perspektywa ma być uzupełniona przez „dialog na temat rewildingu” z lokalną społecznością. W celu przybliżenia mieszkańcom regionu niematerialnych walorów przyrodniczych oraz podniesienia akceptacji dla natury w projekcie przewiduje się wykorzystanie kreatywnych metod i instrumentów komunikacji społecznej oraz powołanie gremium doradczego, w którego skład wejdą przedstawiciele kluczowych interesariuszy w regionie. Partnerzy projektu przeanalizują również wdrażanie działań rewildingowych w Delcie Odry, aby ocenić możliwości zastosowania ich w celu ochrony przyrody w innych obszarach Niemiec.
Paradygmat rewildingu
Powstrzymanie galopującej utraty różnorodności biologicznej jest kluczowym wyzwaniem na poziomie globalnym, europejskim i krajowym. W tym kontekście rewilding zyskał w ostatnich latach na znaczeniu jako szczególnie efektywna partycypacyjna i kompleksowa metoda ochrony przyrody. Poprzez restytucję naturalnych procesów i odtwarzanie populacji dzikich zwierząt rewilding ma na celu wspieranie zdolności adaptacyjnych ekosystemów, aby zachować różnorodność biologiczną i wzmocnić usługi ekosystemowe. Nie wyklucza się przy tym gospodarczego wykorzystania obszarów przyrodniczych, a wręcz przeciwnie: rewilding przywiązuje dużą wagę do współpracy z lokalnymi interesariuszami, wzmacniając regionalny potencjał gospodarczy związany z przyrodą i wspierając zrównoważone tworzenie wartości. Rewilding wspiera także cele obecnej Dekady ONZ na Rzecz Odbudowy Ekosystemów.
Obszar projektu
Koncepcja rewildingu znajduje coraz szersze zastosowanie na całym świecie – w Europie jest ona wdrażana we wzorcowy sposób przez organizację „Rewilding Europe” w dziewięciu obszarach modelowych. Od 2015 roku jeden z tych obszarów, Delta Odry, rozciąga się po obu stronach granicy polsko-niemieckiej wokół Zalewu Szczecińskiego. Pierwsze działania rewildingowe rozpoczęły się tu już w 2012 roku, a od 2019 roku nowo powstałe transgraniczne stowarzyszenie Rewilding Oder Delta (ROD) łączy i uzupełnia działania różnych partnerów, takich jak przedsiębiorstwa, start-upy i inne organizacje, oraz ściśle współpracuje z instytucjami przyrodniczymi regionu jak parki krajobrazowe i administracja publiczna.
Trzyletni projekt finansowany jest ze środków Niemieckiego Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań Naukowych (BMBF) w ramach Inicjatywy Badawczej na Rzecz Zachowania Różnorodności Biologicznej (FEdA) w wysokości prawie 2 milionów euro (kod grantu: 16LW0064K). W projekcie pod naukową egidą Centrum Badań nad Środowiskiem im. Helmholtza (UFZ) współpracują dwie instytucje naukowe – Niemieckie Centrum Zintegrowanych Badań nad Różnorodnością Biologiczną (iDiv) przy Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle-Wittenberdze (MLU) oraz Uniwersytet Zrównoważonego Rozwoju w Eberswalde (HNEE). Czwartym partnerem jest stowarzyszenie Rewilding Oder Delta (ROD), które zajmuje się praktyczną implementacją rewildingu w regionie.
Dalsze informacje:
Inicjatywa Badawcza na Rzecz Zachowania Różnorodności Biologicznej (FEdA): https://www.feda.bio/de/wissenschaft/projekte/rewild_de/
