Obszar aktywności Rewilding Oder Delta obejmuje tereny wokół Zalewu Szczecińskiego łącznie z dolnym odcinkiem Odry. Nasze działania renaturyzacyjne skupiają się przede wszystkim na terenach Puszczy Wkrzańskiej (niem. Ueckermünder Heide) oraz ujścia rzeki Piany (niem. Peene) po stronie zachodniej Zalewu i zlewniach rzek Iny, Gowienicy i Wołczenicy wraz z Puszczą Goleniowską po stronie wschodniej. Powierzchnia obszaru objętego naszymi działaniami wynosi ok. 450 000 ha, z czego 70 000 ha to powierzchnia samego Zalewu Szczecińskiego.
Wspierają nas:
Obszar Rewilding Oder Delta tworzy mozaika zróżnicowanych form krajobrazu od podmokłych dolin rzecznych wraz z licznymi torfowiskami poprzez tereny rolnicze i leśne aż po suche i piaszczyste wydmy i moreny. Takie ukształtowanie krajobrazu sprzyja utrzymaniu równowagi w zlewni.
Podobnie jak w całej Europie, tutejsze rzeki zostały jednak w dużym stopniu przekształcone przez człowieka. Ograniczone licznymi konstrukcjami hydrotechnicznymi utraciły swoją naturalną strukturę i potencjał. W dobie wyzwań związanych ze zmianami klimatu stoimy przed koniecznością dostosowania rzek do obecnych potrzeb społecznych i środowiskowych.
Nasze działania
Ochrona i odtwarzanie siedlisk
Dzięki wsparciu finansowemu Baltic Sea Conservation Foundation oraz European Outdoor Conservation Association pracujemy nad przywróceniem naturalnej morfologii rzeki Iny i ochroną tarlisk ryb wędrownych. Ściśle współpracujemy również z właścicielami i administratorami gruntów, dążąc do powiększenia powierzchni obszarów chronionych. Organizujemy akcje sprzątania rzeki i sadzenia drzew na jej brzegach z udziałem lokalnej społeczności. Działania te redukują zanieczyszczenia oraz zwiększają zdolność rzeki do samooczyszczania. Jednocześnie poprawia się stan ekologiczny siedlisk i gatunków, w tym zagrożonych ryb i roślin, m.in. jesiotra ostronosego, łososia atlantyckiego oraz jaskra rzecznego (włosienicznika).
Przywracanie naturalnych biegów rzek
Wspólnie z NABU oraz Ostseestiftung przywracamy naturalne meandry rzeki Wkry, niegdyś wyprostowane na potrzeby żeglugi rzecznej. Przekształcenie koryta rzeki spowodowało zmiany w przepływie wody i zanik naturalnych struktur morfologicznych. Planujemy przeciwdziałać tym problemom poprzez odtworzenie dawnego przebiegu rzeki. Działanie to jest wspierane przez Niemiecką Loterię Kodów Pocztowych – Deutsche Postcode Lotterie.
Ponowne nawadnianie terenów podmokłych
Wraz z naszym partnerem, Towarzystwem Przyjaciół Rzek Iny i Gowienicy (TPRIiG) zasypaliśmy żwirem dawne drenaże, ograniczając nadmierny odpływ wody z terenów podmokłych w dolinie Gowienicy. Dzięki tej inicjatywie woda pochodząca ze źródlisk oraz opadów może dłużej pozostać w krajobrazie, zwiększając odporność zlewni na susze.
Wsparcie eksperckie
Wspieramy lokalne samorządy i użytkowników gruntów w adaptacji do zmian klimatu, ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz w poprawie bezpieczeństwa wodnego. Nasi eksperci oferują doradztwo techniczne i pomoc w uzyskaniu finansowania na rzecz odbudowy ekosystemów wodnych. Współpracując z decydentami, pomagamy tworzyć zrównoważone plany zagospodarowania, łącząc ochronę przyrody z rozwojem lokalnej gospodarki i dobrostanem społeczności. Obecne działania odbywają się w ramach projektu Modelowe przedsięwzięcie ładu przestrzennego (MORO) „Transgraniczna synergia gospodarki przestrzennej i wodnej w dorzeczu Odry“ z funduszy Federalnego Ministerstwa Mieszkalnictwa, Rozwoju Miast i Budownictwa.
Na krajobraz delty Odry składają się torfowiska, rzeki, tereny zalewowe, łąki oraz lasy bukowe i sosnowe, tworzące fascynującą mozaikę różnorodności biologicznej. Dzięki naszym działaniom ochronnym, gatunki, które ucierpiały na skutek działań człowieka, powracają do swoich naturalnych siedlisk.
Okolice rzek i jezior zamieszkują bobry, które przy okazji budowy swoich siedlisk umiejętnie zatrzymują wodę w krajobrazie. Stwarza to warunki do życia innym zagrożonym gatunkom charakterystycznym dla terenów podmokłych. Odtworzone leśne tereny zalewowe sprzyjają bytowaniu bielików, wybierających na gniazdowanie właśnie takie obszary. Grupy wilków przemierzających lasy i pola równoważą populację zwierząt roślinożernych, gwarantując stabilność zróżnicowanego krajobrazu. Łosie, żubry i rysie migrują częściowo na zachód, odzyskując utracone niegdyś terytoria.
Wspólny krajobraz dla ludzi i dzikich zwierząt
Podczas gdy liczebność wyżej wymienionych gatunków rośnie dzięki ochronie prawnej i/lub zmniejszonej presji łowieckiej do głosu dochodzą inne zagrożenia. Jednym z istotniejszych jest rozwój infrastruktury prowadzący do fragmentacji siedlisk i uniemożliwiający migrację oraz wymianę genetyczną między populacjami. Dlatego też tak ważne jest dla nas szukanie sposobów na pogodzenie potrzeb przyrody i społeczeństwa.
Nasze działania
Monitoring ssaków
W ramach projektu badawczego Rewild_DE, wspólnie z Niemieckim Instytutem Zintegrowanych Badań nad Bioróżnorodnością (iDiv), monitorujemy obecność zwierząt poprzez system fotopułapek. Dzięki zdjęciom i nagraniom zbieramy informacje i szukamy dowodów na obecność rzadkich gatunków jak łoś czy żbik. Na podstawie tych danych jesteśmy w stanie wskazywać miejsca, w których powinny być zlokalizowane przejścia dla dzikich zwierząt np. przez drogi szybkiego ruchu.
Odtwarzanie populacji
Ściśle współpracujemy z Zachodniopomorskim Towarzystwem Przyrodniczym (ZTP), wspierając działania, w ramach których odtwarzana jest populacja żubrów, rysi i łosi w naszym regionie. Dzięki wypracowanym przez lata strategiom współistnienia ludzi i dzikich zwierząt przygotowujemy grunt dla przywrócenia tych gatunków na terenie Niemiec.
Jedynie 13% siedlisk morskich na świecie jest sklasyfikowane jako nienarażone lub narażone w niewielkim stopniu na negatywne skutki działalności człowieka, a jednak tylko 4,9% uznaje się za obszary chronione. Nasze działania mają na celu wspieranie naturalnych procesów regeneracji ekosystemów poprzez stymulowanie powoływania stref wyłączonych z połowu oraz destrukcyjnej działalności człowieka. Wspieramy również aktywną reintrodukcję oraz odbudowę gatunków i siedlisk na południowym brzegu Bałtyku i Zalewie Szczecińskim.
Usługi ekosystemów morskich
Morskie i przybrzeżne siedliska, takie jak skupiska trawy morskiej, solniska czy dzikie plaże, są kluczowe dla opartych na naturze działań zapobiegającym zmianom klimatu. Ekosystemy te mają zdolność obniżania zawartości dwutlenku węgla w atmosferze, jednocześnie poprawiając jakość wody, chroniąc wybrzeża, wspierając różnorodność biologiczną i produkcję rybną. Zdrowe morza i wybrzeża pełnią wiele funkcji i są kluczowe dla naszego dobrobytu społecznego i ekonomicznego, należą do nich m.in:
OCHRONA WYBRZEŻA
przed podtopieniami i falami sztormowymi
WARTOŚĆ KULTUROWA
oraz turystyka i rekreacja
PRODUKCJA ŻYWNOŚCI
żerowiska, tarliska oraz obszary wylęgu narybku i skorupiaków
REGULACJA KLIMATU
globalne temperatury i prądy morskie
POCHŁANIANIE CO2
mitygacja emisji dwutlenku węgla
Stan Bałtyku
Morze Bałtyckie, podobnie jak inne ekosystemy morskie na świecie, jest w złym stanie ekologicznym z powodu nadmiernej eksploatacji. Zalew Szczeciński i Zatoka Greifswaldzka, borykają się z nadmierną eksploatacją łowisk, eutrofizacją i zanieczyszczeniami, co skutkuje obniżoną odpornością na narastające czynniki stresowe środowiska, takie jak zmiany klimatyczne. Działania rewildingu morskiego promują aktywną ochronę klimatu, przyczyniając się do łagodzenia zmian klimatu oraz związanych z nim wyzwań ekologicznych, społecznych i gospodarczych.
Nasze działania
Przywrócenie siedlisk piaskowych na wyspie Ruden
Ptaki siewkowe, takie jak rybitwa rzeczna czy sieweczka obrożna są zagrożone w skali regionu z powodu masowej turystyki skoncentrowanej szczególnie na plażach. Naszym celem jest odtworzenie niezakłóconych miejsc lęgowych na wyspie Ruden przy użyciu osadów piaskowych dostarczonych przez niemiecki Zarząd Dróg Wodnych i Żeglugi. Obecnie, dzięki wsparciu Niemieckiej Loterii Kodów Pocztowych – Deutsche Postcode Lotterie, sporządzamy mapy chronionych biotopów, takich jak rafy i skupiska trawy morskiej, w celu przygotowania siedlisk.
Gospodarka oparta o dziedzictwo przyrodnicze to taka, w której powiązana produkcja oraz konsumpcja dóbr i usług promuje ochronę przyrody. Jednocześnie działalność gospodarcza związana z dziką przyrodą zapewnia miejsca pracy i korzyści dla mieszkańców.
Po II wojnie światowej obszar północnego polsko-niemieckiego pogranicza został w dużej mierze nietknięty przez rozwój przemysłu. Do dziś duże jego części są słabo zaludnione i niepodzielone siatką dróg, co zapewnia idealne warunki dla różnorodności biologicznej i ochrony klimatu.
Ten wyjątkowy bioregion posiada wiele walorów, które pozwalają na stworzenie zróżnicowanej oferty turystycznej. Jest m.in. idealnym miejscem dla miłośników obserwacji ptaków w skali europejskiej. Turystyce przyrodniczej sprzyja również obecność dzikich zwierząt, w tym emblematycznych gatunków europejskiego dziedzictwa przyrodniczego obecnych w naszym regionie, zwanych „Wielką Siódemką”, do której należą: bielik, jesiotr ostronosy, foka szara, żubr, łoś, wilk i bóbr.
Nasze działania
Rozwój turystyki przyrodniczej
Wspieramy przedsiębiorców skupiających się na przewodnictwie przyrodniczym, zakwaterowaniu, transporcie, gastronomii, czatowniach fotograficznych czy produktach lokalnych. Prowadzimy prace z szerokim gronem interesariuszy i członkami lokalnych społeczności w celu stworzenia standardów jakości, a co za tym idzie wysokiej klasy produktów i usług opartych o przyrodę. To z kolei pomoże zwiększyć ich zaangażowanie w długoterminowy dobrobyt dzikiej Delty Odry.
Sieci
Zależy nam na silnej społeczności, w której lokalne przedsiębiorstwa działają razem, wspierając się wzajemnie. Wspieramy sieć przewodników przyrodniczych oraz Sieć Współpracy Delty Odry poprzez oferowanie szkoleń oraz możliwości zrzeszania się i dzielenia się wiedzą.
Poprzez stworzenie sieci przedsiębiorstw o podobnych wartościach chcemy:
– promować pozytywne środowisko biznesowe, które sprzyja współpracy zamiast konkurencji,
– ułatwić marketing regionu, promując jego wartości kulturowe i przyrodnicze,
– pomóc lokalnym firmom w rozwoju zrównoważonych modeli biznesowych zgodnych z zasadami rewildingu,
– promować partnerstwo pomiędzy podmiotami związanymi z turystyką w celu stworzenia nowych pakietów turystycznych.